OPIS KONCEPCJI POMNIKA BITWY WARSZAWSKIEJ 1920

 

Celem konkursu jest upamiętnienie Bitwy Warszawskiej z 1920 roku – wydarzenia najbardziej doniosłego w obronie niepodległości Polski.

Wskazana przez organizatora konkursu lokalizacja jest miejscem osadzonym w ramach urbanistycznego wnętrza, układem zamkniętym na planie odciętego węzłem komunikacyjnym koła, co w sposób naturalny skupia uwagę na swoim centrum i przecinającej go Osi Stanisławowskiej. Przestrzeń ta nie zawiera obiektu, materialnego kontekstu historycznego związanego z wydarzeniem, dlatego słuszne jest oczekiwanie organizatora, że projekt pomnika winien mieć charakter symboliczny.

Naszą koncepcję ideowo – przestrzenną pomnika tworzą trzy podstawowe elementy architektoniczno – rzeźbiarskie. Są to: Płyta Pamięci, Czarna Kolumna, Białe Schody.

–        Płyta Pamięci to monumentalny, kamienny prostopadłościan horyzontalnie zagłębiony w płaszczyznę terenu. Sytuacja ta umożliwia nam przykrycie go warstwą wody. Ważność tego elementu podkreśla jego centralne usytuowanie oraz obramowanie. Woda to materia życiodajna, materia symbolicznego oczyszczenia, czy też odrodzenia. W naszym projekcie jest ona istotnym środkiem artystycznej narracji pamięci.

–        Na Płycie Pamięci usytuowaliśmy czarną granitową kolumnę o wysokości 10 metrów. Znajduje się ona dokładnie na Osi Stanisławowskiej. Kolumna jest zwornikiem otaczającej przestrzeni, a jej ciężar i pion formalną przeciwwagą dla płynności dynamicznych zdarzeń. Na jej łagodnie kanelowanej powierzchni widnieją: płaskorzeźba godła Polski z roku 1919 oraz historyczne daty. Ikoniczność kolumny jest mocno osadzona w kulturze europejskiej. Kolumna jest nośnym elementem budowli, „podporą prawdy”, jest wyrazem siły i stałości, symbolem trwania. Czarny kolor podkreśla jej powagę, a także dramatyczność i wyjątkowość czynu zbrojnego Bitwy Warszawskiej.

–        Główne wejście na teren upamiętnienia, sygnalizowane rzędem wysokich masztów z biało czerwonymi flagami usytuowaliśmy od strony Alei Ujazdowskich. Świadomie zaadoptowaliśmy do kompozycji fragment pieszego ciągu komunikacyjnego. Z jego poziomu na obniżony teren upamiętnienia prowadzą Białe schody, umożliwiające „uroczyste” zejście ku zanurzonej w wodzie Płycie pamięci. Na granitowej płaszczyźnie wejścia widnieje horyzontalny, inkrustowany nierdzewną stalą napis: Bitwa Warszawska 1920.

–        Projekt zieleni zakłada zachowanie większości istniejących drzew, krzewów, uzupełniony o nowe nasadzenia nadające terenowi charakter krajobrazowy, swobodny, bez sztywnego definiowania. Akceptujemy dotychczasową koncepcję siedzisk na kolistym obwodzie placu. Proponujemy zamianę materiałową z betonu na piaskowiec, a ich oparcia zastąpienie kompozycją żywopłotów. Kilka kamiennych ław znajduje się w bliższej relacji z wodą. Koncepcja uwzględnia potrzeby osób niepełnosprawnych, zachowując istniejącą rampę.

Przedstawiony projekt w godny sposób upamiętnia Bitwę Warszawską 1920 roku, łącząc uroczystą funkcję reprezentatywną z utylitarnym charakterem przestrzeni, która staje się aktywnym tłem dla codziennych zdarzeń. To miejsce spotkań lokalnych mieszkańców i celowo odwiedzających. Sprzyja ono budowaniu więzi społecznych, kulturowych oraz inspiruje kreatywność obywatelskich postaw.

 

Andrzej Sołyga
Marek Kuciński
Paweł Mysera