Koncepcjia ideowo-przestrzenna pomnika upamiętniającego wypędzenia wielkopolan w czasie II wojny światowej 1939-1945

 

Nasz projekt Upamiętnienia dramatycznych doświadczeń Wielkopolan podczas II Wojny Światowej wynika z poznania historycznych faktów, szczegółowej analizy wskazanej lokalizacji, jak również emocji zawartych w relacjach bezpośrednich świadków minionych wydarzeń. Te ostatnie stały się punktem wyjścia do rozważań nad istotą pomnika i podyktowały jego minimalistyczną formę.

Wykorzystując atuty zastanego miejsca uczytelniamy naszą koncepcję ideową wyraźną artykulacją poszczególnych komponentów układu przestrzennego. Kompozycję tworzą: trakt pieszy, granitowa ściana-mur, oraz zastana parkowaroślinność.

Trakt pieszy łączy przestrzeń wnętrza założenia parkowego z jednym z ważniejszych węzłów komunikacyjnych miasta. Trakt o szerokości lokalnych alejek, którego jedna z krawędzi swoją materią (czarna kostka bazaltowa) w sposób rozproszony „rozchodzi się” w przestrzeni wyznacza zanikające trójkątne pole w terenie. Jest to próba zobrazowania dramatycznej wędrówki Wypędzonych. Trakt usytuowaliśmy w miejscu wydeptanej ścieżki przez współczesnych Poznanian, żywiąc nadzieję, że pomnik Wypędzonym Wielkopolanom stanie się miejscem nie tylko reprezentacyjnym, ale również aktywnym tłem dla zdarzeń społecznych, wpisanych w codzienność życia.

Drugim ważnym elementem kompozycji jest ściana-mur wysokości 160cm, wykonana jest z czarnego, polerowanego granitu. Znajduje się on na trakcie pieszym wnikając w rzeźbę terenu. Jego chłodna, obca geometria przecina zielony obszar istniejącej przyrody. Jest czarną osią, która swoim kierunkiem i stałym poziomem górnej płaszczyzny muru nadaje tej drodze charakter swoistego imperatywu dla bezwzględnego przejścia. Jest to symboliczne ukazanie bezlitosnych decyzji hitlerowskich władz wobec śladów polskości w Wielkopolsce. Na pionowej płaszczyźnie muru znajdują się napisy wykonane techniką inkrustacji ze stali nierdzewnej. Główny napis umieściliśmy od strony wnętrza Parku Marcinkowskiego, sugerując miejsce frontonu pomnika. Znajdujący się tutaj drzewostan wraz z niskopienną roślinnością są przyjazną i zaciszną otuliną dla miejsca Upamiętnienia, skutecznie chroniącą odwiedzających przed wielkomiejskim zgiełkiem pobliskich węzłów komunikacyjnych, sprzyja wyciszeniu i refleksji nad jednostkowym i zbiorowym dramatem wypędzonych Wielkopolan.

Dopełnieniem kompozycji jest kamienna forma znaku identyfikująca wejście do schronu – historycznego dokumentu.

Akceptujemy zastane ukształtowanie terenu wraz z jego parkową roślinnością. Proponujemy jedynie wzmocnienie nasycenia zieleni przez nowe nasadzenia roślin okrywowych takie jak np.: barwinek pospolity (Vinca minov) o fioletowych kwiatach oraz bluszcz pospolity (Hedera helix).

Proponowany przez nas układ czaso-przestrzenny potęguje kameralny charakter Upamiętnienia sprzyjając pielęgnowaniu pamięci o wypędzonych Wielkopolanach.

 

Autorzy:
Andrzej Sołyga
Marek Kuciński
Paweł Mysera